Έκφραση

Το ραντεβού μας ήταν για το Σάββατο το απόγευμα στο σπίτι των φίλων προκειμένου τα κορίτσια να φτιάξουμε την βασιλόπιτα για την εκδήλωση, και τα αγόρια να τα πουν και να παίξουν. Και αφού οι δουλειές μας έγιναν, μπήκε η μουσική. Και όταν ο μικρός Στέφανος αισθάνεται οικεία, τότε αφήνεται! Και τα δίνει όλα. Πώς να σας περιγράψω αυτήν τη χαρά της έκφρασης; Που αφήνει όλο του το σώμα ελεύθερο να νοιώσει την μουσική, να τη ζήσει και να την εκφράσει όπως εκείνος την νοιώθει, πρωτόγνωρα και αγνά. Πώς να σας περιγράψω αυτό τον ενθουσιασμό του; Που κάθε φορά προσθέτει κινήσεις, και μιμείται τις δικές μας, και βελτιώνει τις στροφές του και τα πηδήματα και τα χειροκροτήματα. Και με το που τελειώσει ένα τραγούδι, πηγαίνει κάτω από τον υπολογιστή ή το ραδιόφωνο και περιμένει με προσήλωση πότε θα ξεκινήσει το επόμενο. Γιατί θα ξεκινήσει, δεν μπορεί! Και που μας κοιτά στα μάτια και μας κάνει νόημα να τον ακολουθήσουμε και εμείς, "ντο" (εδώ), στην "πίστα" δηλαδή. Πώς να σας περιγράψω την ελευθερία του; Που χορεύει για αυτόν. Χωρίς πρέπει, χωρίς "βήματα", χωρίς σχόλια, χωρίς λογοκρισία, χωρίς στερεότυπα, χωρίς "κουτάκια". Απλά αφήνεται. Και κάνει ότι του λέει το σώμα του. Στριφογυρίζει, πέφτει στα πατώματα, πηδάει, λυγίζει τα πόδια, τα κοπανάει στο πάτωμα, κουνάει τα χέρια του πάνω από το κεφάλι, χειροκροτεί, προσπαθεί να χτυπήσει τα δάχτυλά του, φωνάζει, τραγουδάει.... Είναι μία απόλαυση. Γιατί είναι τόσο κόντρα σε αυτό που είμαστε εμείς οι ενήλικες.

Πότε ήταν η τελευταία φορά που χορέψατε σαν να μην σας βλέπει κανείς; Έτσι δε γράφουν και όλα αυτά τα inspirational quotes που κατακλύζουν το διαδίκτυο; Νομίζω ότι οι περισσότεροι ενήλικες είμαστε πια απλά ανίκανοι να το κάνουμε. Να αφαιρέσουμε δηλαδή τις αλλεπάλληλες στρώσεις συντηρητισμού, και καθωσπρεπισμού, και σοβαροφάνειας, και κανόνων που συσσωρεύονται μελετημένα και προδιαγεγραμμένα δεκαετίες τώρα, ώστε να ζήσουμε πραγματικά τον ρυθμό, τον ήχο. Να εκφραστούμε. Ελεύθερα. Ατομικά. Όπως εμείς το νοιώθουμε και το επιλέγουμε και όχι όπως ο κοινωνικός μας κύκλος και τα στερεότυπα προστάζουν. Να αφεθούμε χωρίς να μας νοιάζει πώς φαινόμαστε, τι θα πουν, και αν το κάνουμε "καλά".

Δυστυχώς, αυτό αποδεικνύει και η επιστημονική έρευνα της NASA που με μεγάλη λύπη διάβασα πρόσφατα. Εν ολίγοις, αν δεν έχετε το χρόνο να διαβάσετε το άρθρο ή τα αγγλικά δεν σας διευκολύνουν, μετά από μία επιστημονική έρευνα που διεξήχθει σε 1.600 παιδιά ηλικίας 4 έως 5 ετών, κατέληξαν ότι το συγκλονιστικό ποσοστό του 98% (!) των παιδιών είναι σε θέση να βρουν καινοτόμες και πρωτότυπες και δημιουργικές λύσεις σε ότι πρόβλημα τους προκύψει. Μπορούν να χρισημοποιήσουν την άφθονη φαντασία και δημιουργικότητά τους σε όποιο τομέα της ζωής χρειαστεί. Τι γίνεται όμως όταν τα ίδια αυτά παιδιά εισέρχονται στο επίσημο, εκπαιδευτικό σύστημα; Ναι, αυτό που φοβάστε ή ίσως και να έχετε παρατηρήσει και μόνοι σας. Στην ηλικία των 10 ετών το ποσοστό πέφτει στο 30%, στην ηλικία των 15 στο 12% και αφού ενηλικιωθούν, αποτελούν μόλις το 2%! Στεναχωριέμαι! Γιατί μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια ενηλικίωσης βρίσκονται δεκάδες παντογνώστες ενήλικες που πείθουν τα παιδιά μας μέσα από ένα κάρο ρόλους (του δασκάλου, του γονέα, του καθηγητή, του γυμναστή, του θείου) ότι δεν μπορούν να τραγουδήσουν (καλά), δεν μπορούν να χορέψουν (καλά), δεν μπορούν να ζωγραφίσουν (καλά), δεν αξίζει να ασχολούνται με τις τέχνες, και τον αθλητισμό, και το παιχνίδι, και την περιπέτεια γιατί τα μαθηματικά και η ιστορία και η παπαγαλία και η αποστήθιση είναι ο δρόμος μπροστά! Ο δρόμος προς τους καλούς βαθμούς και τις καλές δουλειές. Ο δρόμος προς την επιτυχία! Πώς να διατηρήσουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους λοιπόν όταν στην ηλικία μόλις των 7 και 8 χρονών τους ζητείται ένα τόσο ενδιαφέρον και δυνητικά δημιουργικό θέμα όπως οι Άθλοι του Ηρακλή, να το μάθουν παπαγαλία μέσα από μία στεγνή και βαρετή παρουσίαση του θέματος; Ναι, είναι πραγματικά, αληθινά, σημερινά παραδείγματα αυτά. Δυστυχώς. Όπως είναι και οι δάσκαλοι και καθηγητές που βάζουν ταμπελάκια στο ποιος είναι καλός και σε τι, τι αξίζει και τι δεν αξίζει ως ασχολία, ποιος θα "προοδεύσει" και ποιος όχι.

Σε αυτή την εξαιρετική ομιλία του Ευγενίου Τριβιζά στο TEDx που είχα την τύχη να παρακολουθήσω από κοντά (και αξίζει να παρακολουθήσετε), εξηγεί ένα άλλο "πείραμα" όπου θέτουν την ερώτηση "σε τι μπορεί να μας φανεί χρήσιμος ένας συνδετήρας". Οι ενήλικες κατάφεραν να σκεφτούν το πολύ 10-15 διαφορετικές χρήσεις. Ξέρετε τι ποσοστό των 5χρονων ανήκε στην ανώτατη κατηγορία με πάνω από 145 χρήσεις; Το 98%!

Ουφ... πολλά σας είπα και υποπτεύομαι ότι σας σύγχισα. Τουλάχιστον ελπίζω να σας προβλημάτισα τόσο ώστε να μη θεωρείτε άσκοπο το χρόνο που "σπαταλά" ένα παιδί ζωγραφίζοντας, ή κυνηγώντας μια μπάλα, ή χορεύοντας μπροστά στον καθρέφτη. Τόσο ώστε να βάλετε και άλλη δημιουργικότητα και ελευθερία και ευκαιρίες έκφρασης στα παιδιά. Και σε εσάς τους ίδιους. Κάπου εκεί μέσα μας κρύβεται αυτός ο εξαιρετικός, πεντάχρονος καλλιτέχνης που τόσο καταπιέσαμε.

ανδριάνα