ΤΟ ΕΛΒΕΤΙΚΌ ΔΗΜΟΤΙΚΟ

Ο Στέφανος ξέρετε, μπορεί με το ελβετικό σύστημα να διανύει την 3η τάξη, με το ελληνικό όμως μόλις ξεκίνησε την Α' Δημοτικού. Αντίστοιχο είναι και εδώ το σύστημα (σε αυτές τις ηλικίες) απλά επειδή η υποχρεωτική φοίτηση ξεκινά στα 4 έτη, έτσι, ξεκινά να μετρά από εκεί η πρώτη τάξη μεταφέροντας την ελληνική πρώτη δημοτικού ως τρίτη για την Ελβετία. Είναι και εδώ όμως η 3η τάξη (3Ρ) αυτή που εισαγάγει τα παιδιά στο Δημοτικό. Τώρα ξεκινούν δηλαδή δειλά - δειλά οι ασκήσεις για το σπίτι, οι βαθμοί, οι κανόνες και οι αξιολογήσεις.

Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, είχαμε την πρώτη συνάντηση γονέων με την δασκάλα, την γλυκύτατη Mathilde. Και ενώ μάς παρουσίασε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της χρονιάς, μεγαλύτερη έμφαση έδωσε στη διαμόρφωση των συνηθειών, των χαρακτήρων, της ομάδας. Εντυπωσιάστηκα να σας πω την αλήθεια. Εμπειρία προσωπική δεν έχω από το ελληνικό, δημόσιο, εκπαιδευτικό σύστημα αλλά όλο και κάτι έχω ακούσει από συγγενείς και φίλους. Για αυτό εντυπωσιάστηκα. Σκέφτηκα λοιπόν ότι ίσως ενδιαφέρει κάποιους από εσάς οπότε θα σας μεταφέρω κάποια βασικά στοιχεία που συγκράτησα και θεωρώ ενδιαφέροντα. Μιλάμε πάντα για το δημόσιο, ελβετικό σχολείο στο γαλλόφωνο κομμάτι και συγκεκριμένα στο καντόνι του Vaud.

Εβδομαδιαίες αρμοδιότητες

Ανά δυάδες, τα παιδιά αναλαμβάνουν κάθε εβδομάδα και από μία αρμοδιότητα. Αυτή μπορεί να είναι η τακτοποίηση της βιβλιοθήκης ή του βεστιαρίου, το συμμάζεμα του νεροχύτη και των ποτηριών, το σκούπισμα της αίθουσας, το μοίρασμα ή το μάζεμα των φυλλαδίων. Όλοι περνούν από όλα τα πόστα. Έτσι, και νιώθουν ικανοί και "μεγάλοι" να αναλάβουν τόσο σημαντικές αρμοδιότητες, και βλέπουν την τάξη σαν το σπίτι τους και τους συμμαθητές τους σαν οικογένεια, και βεβαίως αποκτούν συνήθειες και αξίες πολύτιμες για όποιο κομμάτι της ζωής τους (οργάνωση, καθαριότητα, ισότητα, υπευθυνότητα).

Οι δικοί μας κανόνες

Οι κανόνες της τάξης ήταν το αντικείμενο της πρώτης τους εβδομάδας και συν-αποφασίστηκαν απ' όλη την τάξη. Δεν τους ανακοίνωσε δηλαδή απλά η δασκάλα προς συμμόρφωση αλλά κάθισαν όλοι μαζί, παιδιά και δασκάλα, συζήτησαν, συμφώνησαν και στο τέλος τους ζωγράφισαν και τους κόλλησαν στον τοίχο ως υπενθύμιση.

Η δική μας αίθουσα

Αντικείμενο επίσης των πρώτων δύο εβδομάδων ήταν και ο καλλωπισμός των θρανίων και της τάξης. Το θέμα που επέλεξε η δασκάλα για φέτος είναι ο κήπος οπότε βάσει αυτού έφτιαξαν μεγάλα, χάρτινα λουλούδια για να στολίσουν την πόρτα της εισόδου, ζωγράφισαν με τέμπερες δέντρα με πολύχρωμα λουλούδια για να στολίσουν τα θρανία τους, ζωγράφισαν λουλούδια και παρτέρια που κρέμονται από το ταβάνι. Έτσι, και η αίθουσα μεταμορφώθηκε, καλλωπίστηκε, αλλά και τα παιδιά την νιώθουν δική τους.

Επιβραβεύσεις

Κάθε παιδί ξεκινά με 3 μαργαρίτες. Μέσα στις ημέρες, ανάλογα με τη συμπεριφορά του, και έπειτα από πολλαπλές επισημάνσεις, μπορεί να χάσει μία. Εκεί, γίνεται κατ΄ιδίαν συζήτηση γιατί την έχασε αλλά και ποιος είναι ο τρόπος να την πάρει πίσω. Αν, για παράδειγμα, την έχασε επειδή διέκοπτε τον συμμαθητή του και δεν συμμορφωνόταν με τις επισημάνσεις της δασκάλας, τότε απλά περιμένοντας τη σειρά του για να μιλήσει, την κερδίζει πίσω. Όταν, από την άλλη, κάποιο παιδί δείξει εξαιρετική συμπεριφορά (βοηθώντας τους συμμαθητές τους, δείχνοντας σεβασμό, ενσυναίσθηση) τότε μπορεί να διαλέξει από το βάζο των πλεονεκτημάτων. Εκεί υπάρχουν αυτά που έχει προτείνει η δασκάλα αλλά και όποια προτείνουν τα παιδιά και εγκρίνονται. Μερικά από τα πλεονεκτήματα μπορεί να είναι, για παράδειγμα, να ακουστεί στην τάξη το αγαπημένο τους τραγούδι, να διαλέξουν τις ομάδες στην γυμναστική, να καθίσουν στην έδρα με την δασκάλα ή να παίξουν λίγο παραπάνω. Όταν δε επιβραβεύεται ολόκληρη η τάξη, τότε εκπλήξεις αναμένουν όλα τα παιδιά (όπως μάθημα στο δάσος ή κρέπες που θα μαγειρέψουν παρέα στην τάξη). Αν κάποιο παιδί χάσει και τις 3 του μαργαρίτες και δεν καταφέρει να τις πάρει πίσω μέσα σε 2 εβδομάδες, τότε μαθητής και δασκάλα κάθονται παρέα και το παιδί αναλύει τι έχει συμβεί, πώς οδηγήθηκε εκεί, πώς νιώθει και τι πιστεύει ότι πρέπει να κάνει ώστε να τις επανακτήσει. Είτε τα γράφει είτε τα ζωγραφίζει όλα αυτά και αυτό το χαρτί πηγαίνει στους γονείς του με την καθιερωμένη, εβδομαδιαία ενημέρωση προς συζήτηση.

Εξωσχολικές δραστηριότητες

Οι επισκέψεις σε θέατρα και μουσεία, στις βιβλιοθήκες και στους πυροσβέστες, στα σινεμά και στις φάρμες, στα δάση και στις πισίνες, εφόσον γίνονται σε σχολικές ημέρες και ώρες, αποτελούν απλώς μέρος του σχολικού προγράμματος. Απλά ενημερώνονται οι γονείς (μέσω του ειδικού τετραδίου) ότι την επόμενη Τετάρτη, πχ, τα παιδιά θα επισκεφθούν την βιβλιοθήκη ή θα παρακολουθήσουν παιδικό σινεμά στη διπλανή πόλη. Κανένα επιπλέον κόστος. Αυτές οι δραστηριότητες, τουλάχιστον με βάση αυτά που έχω δει τα δύο πρώτα χρόνια, γίνονται τουλάχιστον 2-3 φορές το μήνα. Η επίσκεψη στο δάσος ήταν μηνιαία, το ίδιο και στην παιδική βιβλιοθήκη, ενώ στην πισίνα πήγαιναν δύο φορές το μήνα. Παράλληλα, το τοπικό, αστυνομικό τμήμα τους κάνει μάθημα κυκλοφοριακής αγωγής 2-3 φορές το χρόνο (με εξάσκηση σε κανονικούς δρόμους), τους επισκέπτεται οδοντίατρος για έλεγχο ενώ η κυρία poubelle τους μαθαίνει για τη σωστή διαχείριση των απορριμμάτων. Οι μετακινήσεις γίνονται είτε με τα πόδια (για κοντινές αποστάσεις), είτε κανονικά με το λεωφορείο / τραμ / τρένο της γραμμής, είτε με το σχολικό που διαθέτει το σχολείο.

Καθαριότητα

Ανέκαθεν, από το βρεφονηπιακό σταθμό μέχρι και τώρα στο δημοτικό σχολείο, τα παιδιά αφήνουν τα παπούτσια τους έξω, στο βεστιάριο, και έχουν ειδικά παντοφλάκια για την τάξη (τα οποία αφήνουν στο σχολείο). Το ίδιο και για τους κλειστούς χώρους γυμναστικής όπου χρησιμοποιούν υποχρεωτικά τα παπουτσάκια της ρυθμικής. Το μεσημέρι, για όσα παιδιά επιλέγουν να φάνε εκεί με επιπλέον κόστος, σερβίρονται μόνα τους, μαζεύουν τα πιάτα τους μόλις τελειώσουν, τα καθαρίζουν αν έχουν υπολείμματα και είτε τα στοιβάζουν ανά είδος είτε τα τοποθετούν κατευθείαν στο πλυντήριο πιάτων. Πλένουν τα χέρια τους μπαίνοντας στην τάξη (υπάρχει νεροχύτης σε κάθε αίθουσα) και τα δόντια τους μετά από το μεσημεριανό γεύμα.

Είναι το ελβετικό, δημόσιο σχολείο τέλειο; Ούτε καν! Θεωρώ όμως ότι σε κάποιους τομείς είναι πολύ μπροστά, βάζοντας τον μαθητή πάνω από τα μαθήματα, και την προσωπική εξέλιξη πάνω από τους βαθμούς. Ειδικά σε αυτές τις νεαρές ηλικίες όπου πλάθονται οι χαρακτήρες, οι συνήθειες και οι αξίες μιας ζωής. Προφανώς θα μάθουν όλα τα παιδιά να γράφουν και να διαβάζουν, αλλά δεν είναι το ίδιο προφανές ότι θα μάθουν να αναλαμβάνουν ευθύνες, να σέβονται και να λειτουργούν σαν ομάδα.

ανδριάνα