Last Year's Lessons -2020

 

Last Year's Lessons στον αντίποδα του New Year's Resolutions. Θα έρθουν και τα resolutions αλλά πριν προχωρήσουμε μπροστά, ας ρίξουμε μια ματιά πίσω. Στο τι ζήσαμε. Τι κρατάμε και τι πετάμε (που λέει και ο συνοδοιπόρος). Ουφ... τι χρονιά και αυτή που πέρασε! Πόσα μαθήματα! Πόσες προσαρμογές! Πόσες ελλείψεις. Πόσος φόβος και ανασφάλεια και θλίψη και αγωνία και αβεβαιότητα. Μια χρονιά σοκαριστική. Σα βγαλμένη από ταινία επιστημονικής φαντασίας. Μια χρονιά γεμάτη μαθήματα.... Τα πήραμε όμως τα μαθήματά μας; Τις περάσαμε τις "εξετάσεις"; Ε, δεν είναι και εύκολο όταν όλη σου η καθημερινότητα, όλη σου η ρουτίνα, όλη σου εν τέλει η ζωή τραντάζεται συθέμελα. Δεν είναι εύκολο όταν αναγκάζεσαι να στερηθείς το σημαντικότερο όλων: τους ανθρώπους σου. Όταν ξαφνικά είσαι κυριολεκτικά και μεταφορικά μόνος να αντιμετωπίσεις την λαίλαπα που ακούει στο όνομα κορωνοϊός. Όταν καλείσαι μέσα σε 4 τοίχους να μεγαλουργήσεις, να ανταπεξέλθεις. Να γίνουν αυτοί οι 4 τοίχοι και σπίτι και γραφείο και σχολείο και γυμναστήριο και εστιατόριο και καφετέρια και εργαστήρι και σινεμά και ταξίδι. Θεωρώ όμως ότι τελικά τα πήγαμε περίφημα. Against all odds καταφέραμε και γυρίσαμε την καθημερινότητά μας τούμπα, μετατρέψαμε τις τραπεζαρίες σε γραφεία, τις κουζίνες σε εστιατόρια, τα υπνοδωμάτια σε σχολεία, τα μπαλκόνια σε εκδρομές, τις βιντεοκλήσεις σε βόλτες, και κατορθώσαμε όχι μόνο να επιβιώσουμε (που και αυτό από μόνο του είναι επίτευγμα!) αλλά και να εξελιχθούμε, να μάθουμε, να προοδεύσουμε, να αγαπήσουμε, να αναθεωρήσουμε.

Πόσο σκληρό -και για εμένα άδικο- ήταν εκείνο το εξώφυλλο του περιοδικού TIME όπου απλά ακύρωνε το 2020 με ένα τεράστιο, κόκκινο "Χ" χαρακτηρίζοντάς το ως "worst year ever". Προφανώς ο τίτλος επιλέχθηκε για να προκαλέσει και προφανώς το 2020 ήταν από τις δυσκολότερες / χειρότερες χρονιές παγκοσμίως. Αλλά πώς ακυρώνεις έτσι μια ολόκληρη χρονιά; Μια χρονιά όπου παιδιά γεννήθηκαν, άνθρωποι αγαπήθηκαν, οικογένειες δημιουργήθηκαν; Τι να πουν τότε χώρες που χρονιές -μη σας πω δεκαετίες- ολόκληρες βρίσκονται σε πόλεμο, σε λημό, σε πείνα, σε πραγματική δυστυχία; Ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά αλλά συνάμα και πολύτιμη. Συνήθως εμείς οι άνθρωποι μαθαίνουμε the hard way. Η όποια αλλαγή λοιπόν έρχεται μετά από μεγάλη αναταραχή. Όταν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ξεβολευόμαστε. Όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με το αδιέξοδο και καλούμαστε να βρούμε εναλλακτικές, να αλλάξουμε ώστε να επιβιώσουμε. Έτσι λοιπόν και με τον  κορωνοϊό, τα μαθήματα μέσω του αδιεξόδου ήταν πολλά! Κάποια οικουμενικά, κάποια προσωπικά. Ποια μαθήματα πήρα εγώ; Ή πιο σωστά πήρα και ακόμα παίρνω; Πολλά!

• Το μόνο που έχουμε είναι το τώρα. 

Πόσο το έχουμε διαβάσει και ακούσει και μελετήσει όλα αυτά τα χρόνια αλλά ποτέ άλλοτε δεν ήταν πιο επίκαιρο. Όταν δεν μπορείς να προγραμματίσεις ούτε την ερχόμενή σου εβδομάδα, αναγκαστικά στρέφεσαι στα μόνα δεδομένα που έχεις, στη μόνη "πραγματική" πραγματικότητα που δεν είναι άλλη από αυτή που ζεις τώρα. Αυτή τη στιγμή. Πώς το κάνω αυτό πράξη; Προσπαθώντας να μετριάσω τα άγχη που αφορούν σε μακροπρόθεσμα σχέδια και υποχρεώσεις. Και αυτό αφορά κυρίως στα επαγγελματικά μου. Σε μια ιδιαίτερα αβέβαιη επαγγελματικά χρονιά που πέρασε και μία εξίσου που μόλις άρχισε, σε μία διαρκώς μεταβαλλόμενη εργασιακή καθημερινότητα όπου άλλαξα ομάδες - διευθυντές - ρόλο εν μια νυκτί, μένοντας κυριολεκτικά μόνη να ανταπεξέλθω σε αρμοδιότητες που δεν είχα ιδέα, με συναδέλφους που δεν είχα συναντήσει ποτέ (μα ποτέ!) πλην των άπειρων διαδικτυακών ραντεβού, έφερα ξανά και ξανά την προσοχή μου σε αυτό που ζω τώρα. Στις υποχρεώσεις της εβδομάδας και όχι στα άγχη του τριμήνου και τους στόχους του εξαμήνου. Αντιμετωπίζοντας κάθε πράγμα στο καιρό του, ξεκαθαρίζοντας τις προτεραιότητες και επαναφέροντας τα πράγματα στην πραγματική τους διάσταση: κάνω ότι καλύτερο μπορώ αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα μία παγκόσμια πανδημία που έχει ανατρέψει όλα όσα ξέραμε μέχρι τώρα. Άρα, μάλλον τα πηγαίνω αρκετά καλά. 

• Οι άνθρωποι είναι το παν. 

Και αυτό το ξέραμε αλλά ποτέ άλλοτε δεν ήταν πιο ξεκάθαρο από τώρα. Τώρα που τους στερηθήκαμε. Τώρα που φοβηθήκαμε μήπως τους χάσουμε. Τώρα που όλα τα λεφτά και τα υλικά του κόσμου δεν μπόρεσαν να προστατεύσουν κανέναν. Έτσι, η οικογένεια και οι δικοί μου άνθρωποι ήταν και είναι η προτεραιότητά μου. Και ας ήταν στην πλειοψηφία της χρονιάς μέσω βιντεοκλήσεων ή πίσω από μάσκες. Υπάρχουν άλλωστε τόσοι τρόποι να δίνεις το παρών και να μοιράζεσαι την νοιάξη σου, και εμείς οι expats το γνωρίζουμε αυτό καλά. Στείλαμε λοιπόν κάρτες το Πάσχα που φτιάξαμε με τον Στεφανάκο, αγοράσαμε δώρα, παραλάβαμε πακέτα, γεμίσαμε με μηνύματα και κλήσεις και emails από όλο τον κόσμο. Είχαμε την τύχη να επισκεφθούμε τους δικούς μας στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια και των δύο καθιερωμένων μας διακοπών και τους αφιερώσαμε όλο μας τον χρόνο. Είμασταν εκεί για τους δικούς μας που νόσησαν εδώ στην ελβετία και για αυτούς που δεν νόσησαν αλλά δυσκολεύτηκαν πολύ. Παραμερήσαμε κάποια meetings και επαγγελματικές υποχρεώσεις για να βγούμε για πατίνι με τον Στέφανο ή να φτιάξουμε ακόμη ένα lego, και ας σήμαινε αυτό ότι το βράδυ θα έπρεπε να ξανα-ανοίξουν τα laptops. Βρήκαμε τρόπο και χρόνο για να είμαστε εκεί, για εμάς και για τους  δικούς μας.

• Ο πιο σημαντικός άνθρωπος είμαστε εμείς. 

Self care! Πώς στις οδηγίες στο αεροπλάνο μας εξηγούν ότι πρώτα πρέπει να βάλουν τη μάσκα οξυγόνου οι γονείς και μετά να βοηθήσουν τα παιδιά τους; Ε, έτσι! Αν εμείς δεν φροντίσουμε εμάς τότε ποιος; Και αν εμείς δεν είμαστε καλά, τότε πώς να βοηθήσουμε τους οικείους μας; Αδύνατον! Πώς να πάρεις νερό από ένα άδειο πηγάδι; Φροντίδα λοιπόν σωματική, ψυχική, συναισθηματική. Δεν είναι εγωιστική κίνηση. Κάθε άλλο! Είναι μια κίνηση ευθύνης. Καλή διατροφή, ύπνος, καθαρές σκέψεις, γενναιοδωρία, διαλογισμός, χορός, έκφραση, γράψιμο, ησυχία, φύση, τέχνη, παιχνίδι, αφρόλουτρα, διάβασμα, περιποίηση, καθαριότητα.... Έτσι τα ντουλαπάκια μου γέμισαν ξανά με μάσκες προσώπου, οι σαλάτες επανήλθαν στα μεσημεριανά μου γεύματα, τα φυτά μου πλήθυναν και μεγαλούργησαν, το κινητό μου γέμισε με φωτογραφίες, ο διάδρομος τρεξίματος ήταν η αγορά της χρονιάς, το yoga mat μου βρήκε μόνιμα τη θέση του και το lifelikes συνέχισε να αποτελεί τη σταθερή μου δημιουργική διέξοδο.  Μικρές, σημαντικές κινήσεις. Ναι, δεν είναι κάθε ημέρα ίδια αλλά αν προσθέσετε μικρές  νότες φροντίδας στην καθημερινότητά σας θα δείτε μεγάλη διαφορά. Και έχω τόσα ακόμα που λαχταρώ αλλά δεν μπορώ να βρω τον τρόπο και τον χρόνο. Θα τα καταφέρω όμως. Εσείς; Πώς σας φροντίσατε;

• Όταν αλλάζεις τον τρόπο που βλέπεις τα πράγματα, τα πράγματα που βλέπεις αλλάζουν. 

Ναι όλοι ζήσαμε πάνω - κάτω την ίδια πραγματικότητα (ειδικά όσοι από εμάς είμασταν τόσο τυχεροί ώστε να μην νοσήσουμε). Πόσο διαφορετικά όμως επηρέασε κάθε έναν από εμάς; Άλλοι κλείστηκαν κυριολεκτικά αλλά κυρίως μεταφορικά στον εαυτό τους, άλλοι έχασαν το χαμόγελό τους, άλλοι ξημεροβραδιάζονταν μπροστά σε δελτία ειδήσεων και αριθμούς, άλλοι θύμωσαν, άλλοι έμειναν στους καναπέδες άπραγοι. Άλλοι βρήκαν καταφύγιο στη φύση -ίσως για πρώτη τους φορά αλλά μάλλον όχι για τελευταία, άλλοι ξεκίνησαν online μαθήματα και άλλοι ξέθαψαν τα σύνεργα από τα παλιά τους χόμπυ (από πινέλα και κιθάρες μέχρι βιβλία μαγειρικής και ημερολόγια). Άλλοι έδωσαν άλλη αξία στα απλά και καθημερινά προσφέροντας όλο τους το είναι, και ας πρόκειται απλά για ένα κέικ ή το καθιερωμένο καθάρισμα του σπιτιού. Τι έκανα εγώ; Λίγο από όλα. Και στο καναπέ κάθισα άπραγη, και κοιτούσα τα κρούσματα 2 χωρών σε τακτική βάση αλλά και ενεργοποιήθηκα. Και τελικά γέμισε η χρονιά! Τι να πρωτοθυμηθώ.... Ολοκλήρωσα το The Science of Well-Being course που πολύ ευχαριστήθηκα. Έκανα ώωωωρες πατίνι με τον μικρό ανακαλύπτοντας νέες διαδρομές, κυρίως στο Neuchatel. Κάναμε οικογενειακές πεζοπορίες στα μαγευτικά, ελβετικά βουνά. Μαγείρεψα και μόνη και με παρέα, πολύ! Φέραμε εις πέρας μία μετακόμιση σε νέο καντόνι (δεν το λες και λίγο!). Βάψαμε το νέο μας σπίτι μόνοι μας (εντάξει, μας μένουν ακόμα κάποια δωμάτια). Ξανάρχισα τα online μαθήματα γαλλικών μου με την αγαπημένη Ελένη. Παρακολούθησα ενδιαφέρουσες σειρές και ταινίες. Έκανα yoga και pilates -με την αγαπημένη μου Αθηνά. Τακτοποίησα, και ακόμα τακτοποιώ, τα πράγματα στο νέο μας σπίτι. Αφιέρωσα ώρες στον κήπο μας. Διάβασα και έγραψα. Μέσα στους τόσους περιορισμούς, έχουμε ακόμα τόσες ελευθερίες! Επικεντρωθείτε σε αυτές. Βρείτε διεξόδους. Υπάρχουν.

Ήταν μια συνταρακτική χρονιά. Μια χρονιά που με άλλαξε ίσως όπως καμία άλλη. Και πήρα πολλά από τα μαθήματα, και επεξεργάζομαι και άλλα πολλά ακόμη. Και θέλω να με συντροφεύει αυτή η πολύτιμη γνώση που απέκτησα για την υπόλοιπη ζωή μου. Να μην ξεχαστεί μόλις -επιτέλους- ανακάμψουμε. Να γίνει κτήμα μου. Ώστε να μη θεωρώ τίποτα πια ως δεδομένο. Καμία αγκαλιά, καμία βόλτα, καμία θεατρική παράσταση και συναυλία και πάρτυ και εκδρομή. Να τα απολαμβάνω όλα όπως τους αξίζει. Σαν πολύτιμα και μοναδικά.

You can only look forward as long as you can look back.
Raymond Dart

ανδριάνα